Pokaż wiadomości
1
Na warsztacie / Linia 197 Strzebiń - Woźniki Śląskie '92
« dnia: 09 Lipca 2025, 18:25:33 »
Cześć, pora pokazać co tam się aktualnie dzieje na warsztacie. Tematem opracowania jest nieistniejąca już linia kolejowa nr 197 Strzebiń – Woźniki Śląskie. Pierwotnie sceneria miała być poligonem wprawkowym przed poważniejszymi projektami ale była już na tyle zaawansowana, że postanowiłem ją dokończyć. Linia jest odwzorowana na stan z 1992 roku czyli na rok przed jej zamknięciem.
Historia linii
Budowa linii rozpoczęła się w 1929 roku na podstawie ustawy Sejmu śląskiego i trwała do roku 1932. Wybudowano niespełna 14-kilometrowy odcinek od stacji Strzebiń do stacji Woźniki Śląskie. Linię ukończono budować w lipcu 1932 roku, a budowa pochłonęła ok. 5,5 mln ówczesnych polskich złotych. Na linii wybudowano trzy stacje: Strzebiń (miejsce odgałęzienia linii od obecnej linii 131), Psary Śląskie i Woźniki Śląskie, oraz jeden przystanek w Lubszy. Uroczyste otwarcie linii nastąpiło 2 sierpnia 1932 roku (wg niektórych źródeł 1 sierpnia). Na każdej ze stacji pociąg był witany przez oficjeli, mieszkańców a także uświetniany występami dzieci czy chóru. Linia miała być docelowo rozbudowana i połączyć Woźniki z Zawierciem. Niestety plany pokrzyżował wybuch wojny w 1939 roku. Planów dalszej rozbudowy linii nigdy nie zrealizowano. Głównym założeniem budowy tej linii kolejowej była chęć pobudzenia gospodarczego tych rejonów. Planowane było uruchomienie wydobycia złóż rud żelaza, cynku, ołowiu, węgla, wapnia oraz pozyskania drewna z okolicznych lasów.
Na linii kolejowej kursowały pociągi osobowe z/do Tarnowskich Gór, Kalet a także rozpoczynające i kończące bieg w Strzebiniu przy przydworcowym peronie nazywanym „woźnickim”. Pociągi te nazywano potocznie „sierotami”. Obsługę trakcyjną zapewniały parowozy serii Od2, Ok1, Ok2, Ok22, Tr5, Ty2, Ty42, Ty45 oraz lokomotywy spalinowe SM30, SM41, SM42 i SP42. W czasach świetności, na linii kursowało 9 par pociągów osobowych składających się z 5 boczniaków i brankardu. Kursowały też składy towarowo-osobowe a także towarowe. Na linii, w 1987 roku, odbyło się pożegnanie trakcji parowej w lokomotywowni Tarnowskie Góry. Parowóz Ty45-217 przemierzył wówczas ostatni raz odcinek z Tarnowskich Gór do Woźnik Śląskich. W ostatnim okresie funkcjonowania linii, pociągi składające się z wagonów osobowych 101A (ryflaków) obsługiwały tarnogórskie SP42-127 i SP42-150. Prędkości na linii nie były imponujące co wynika z historycznych rozkładów jazdy. Średnie prędkości na linii na przestrzeni lat wyglądały następująco: w 1933 roku: 60 km/h, w 1935 roku: 35 km/h, w 1965 roku: 45 km/h, w 1980 roku: 45 km/h, w 1992 roku: 20 km/h.
W końcowym okresie funkcjonowania linii, na stacjach Psary Śląskie i Woźniki Śląskie nie było sygnalizacji przytorowej. Na linii nie istniała blokada liniowa a ruch odbywał się bez zapowiadania pociągów. Na całej linii mógł znajdować się tylko jeden pociąg. Ruch był prowadzony na zasadzie wyjazdu ze Strzebinia i powrotu do Strzebinia. Przed wyjazdem pociągu ze stacji Strzebiń, kierownik wyprawianego pociągu pobierał od dyżurnego ruchu klucze od zwrotnic, które zwracał po powrocie. W wyjątkowych przypadkach, gdy zachodziła konieczność wyprawienia innego pojazdu po wyjeździe pociągu na linię, można było to zrobić dopiero po telefonicznym zgłoszeniu dyżurnemu ruchu stacji Strzebiń wjazdu pociągu z sygnałami końcowymi na stację Woźniki Śląskie. Pośród wielu przejazdów kat. D na linii, znajdował się jeden przejazd kat. A, który był zlokalizowany na szlaku Strzebiń – Psary Śląskie w km 5,531. Obsługa przejazdu została zawieszona jeszcze przed zamknięciem linii, dlatego w obrębie przejazdu obowiązywało ograniczenie prędkości do 15 km/h czołem pociągu.
Początek lat 90 ubiegłego wieku to czas zamykania wielu linii kolejowych w Polsce. Nie inaczej było w przypadku linii 197. Ruch na linii zawieszono z końcem 1993 roku. Ostatnim dniem kursowania pociągów był 31 grudnia 1993 roku (niektóre źródła podają 25 września 1993 roku a następnie KKA). Od 1 stycznia 1994 roku na linię nie wyjechały już pociągi osobowe. Stacje Psary Śląskie i Woźniki Śląskie zamknięto 24 stycznia 1994 roku. Po tym czasie odbywały się okresowe inspekcje linii jak np. w 1997 roku. Linia została rozebrana w 2006 roku. Do dzisiaj można w terenie znaleźć pozostałości po tej linii – zabudowania stacyjne i perony, betonowe podkłady porzucone w rowach a w niektórych miejscach wciąż w miejscu przebiegu toru, płyty przejazdowe, słupki hektometrowe, przekładki szynowe itd.
Opis na podstawie:
1) http://old.timer.pl/kolej/index.html
2) https://www.bazakolejowa.pl/index.php?dzial=linie&id=459&okno=przebieg
3) https://forum.modelarstwo.info/threads/linia-kolejowa-nr-197-strzebi%C5%84-wo%C5%BAniki-%C5%9Al%C4%85skie.51940/
Sceneria
Odwzorowaniem w ramach projektu są objęte następujące linie:
- linia 131 od km 52,600 do km 55,900 (w zakresie stacji Strzebiń)
- linia 197 od km 0,000 do km 13,572 (cała linia)
Poglądową mapkę scenerii można zobaczyć tu: klik (mapa).
Torowisko, sieć trakcyjna oraz sygnalizacja zostały odwzorowane za pomocą Rainsted na podstawie archiwalnych ortofotomap oraz planów schematycznych posterunków. Teren został przygotowany na podstawie danych NMT-1. Profile pionowe linii 131 i 197 zostały opracowane i skorygowane na podstawie danych z wygenerowanego terenu (klik: profil linii 131, klik: profil linii 197). Urządzenia srk na stacji Strzebiń zostały odwzorowane na podstawie historycznych zdjęć urządzeń zewnętrznych oraz planu świetlnego i aparatu blokowego w nastawni dysponującej „Stb”. Wszystkie perony są modelami dedykowanymi. Modele peronów uwzględniają profil pionowy linii a także jego załomy. Sceneria posiada 15 odwzorowanych (i odrutowanych) linii energetycznych ze słupami w rzeczywistej ich lokalizacji.
Na potrzeby projektu powstało 19 modeli dedykowanych (nie uwzględniając peronów), które postaram się pokrótce przedstawić w kolejnych postach.
W pierwszej kolejności została skompletowana stacja Strzebiń. Jest to stacja na linii 131, od której odgałęziała się linia 197. Stacja posiadała 5 torów głównych (z czego 4 przyperonowe), jeden boczny i jeden wyciągowy. Przy torze bocznym zlokalizowany był magazyn z rampą. Na stacji istniały 3 perony z czego jeden (przy dworcu) był dedykowany do obsługi pociągów do/z Woźnik Śląskich (tzw. peron „woźnicki”). Na stacji funkcjonowały dwie nastawnie: dysponująca „Stb” zlokalizowana w przybudówce budynku dworca oraz wykonawcza „Stb1” zlokalizowana na głowicy od strony Boronowa/Woźnik. Obie nastawnie były wyposażone w mechaniczne urządzenia srk z sygnalizacją świetlną.
I jeszcze garść screenów ze stacji Strzebiń i okolic:
STB1 – widok na perony w kierunku Kalet, po lewej stronie peron „woźnicki” i dworzec z nastawnią dysponującą „Stb”, po prawej stronie tory linii 131
STB2 – widok na perony i dworzec od strony kładki w kierunku Boronowa
STB3 – widok ogólny na wieś, po prawej kościół Świętego Krzyża w Strzebiniu, nieco dalej szkoła podstawowa a wprawne oko wypatrzy nawet dworzec i linię kolejową
STB4 – widok na północną głowicę stacji w stronę Boronowa i Woźnik, do Boronowa (linia 131) prosto, tor do Woźnik odgałęzia się w prawo, w oddali nastawnia wykonawcza „Stb1”
STB5 – widok w kierunku południowym na odgałęzienie linii do Woźnik (na lewo)
STB6 – widok na linię do Woźnik tuż za stacją Strzebiń, w prawym dolnym rogu semafor wjazdowy do Strzebinia a w oddali po prawej góra Grójec (365 m n.p.m.), która obecnie jest rezerwatem przyrody
Historia linii
Budowa linii rozpoczęła się w 1929 roku na podstawie ustawy Sejmu śląskiego i trwała do roku 1932. Wybudowano niespełna 14-kilometrowy odcinek od stacji Strzebiń do stacji Woźniki Śląskie. Linię ukończono budować w lipcu 1932 roku, a budowa pochłonęła ok. 5,5 mln ówczesnych polskich złotych. Na linii wybudowano trzy stacje: Strzebiń (miejsce odgałęzienia linii od obecnej linii 131), Psary Śląskie i Woźniki Śląskie, oraz jeden przystanek w Lubszy. Uroczyste otwarcie linii nastąpiło 2 sierpnia 1932 roku (wg niektórych źródeł 1 sierpnia). Na każdej ze stacji pociąg był witany przez oficjeli, mieszkańców a także uświetniany występami dzieci czy chóru. Linia miała być docelowo rozbudowana i połączyć Woźniki z Zawierciem. Niestety plany pokrzyżował wybuch wojny w 1939 roku. Planów dalszej rozbudowy linii nigdy nie zrealizowano. Głównym założeniem budowy tej linii kolejowej była chęć pobudzenia gospodarczego tych rejonów. Planowane było uruchomienie wydobycia złóż rud żelaza, cynku, ołowiu, węgla, wapnia oraz pozyskania drewna z okolicznych lasów.
Na linii kolejowej kursowały pociągi osobowe z/do Tarnowskich Gór, Kalet a także rozpoczynające i kończące bieg w Strzebiniu przy przydworcowym peronie nazywanym „woźnickim”. Pociągi te nazywano potocznie „sierotami”. Obsługę trakcyjną zapewniały parowozy serii Od2, Ok1, Ok2, Ok22, Tr5, Ty2, Ty42, Ty45 oraz lokomotywy spalinowe SM30, SM41, SM42 i SP42. W czasach świetności, na linii kursowało 9 par pociągów osobowych składających się z 5 boczniaków i brankardu. Kursowały też składy towarowo-osobowe a także towarowe. Na linii, w 1987 roku, odbyło się pożegnanie trakcji parowej w lokomotywowni Tarnowskie Góry. Parowóz Ty45-217 przemierzył wówczas ostatni raz odcinek z Tarnowskich Gór do Woźnik Śląskich. W ostatnim okresie funkcjonowania linii, pociągi składające się z wagonów osobowych 101A (ryflaków) obsługiwały tarnogórskie SP42-127 i SP42-150. Prędkości na linii nie były imponujące co wynika z historycznych rozkładów jazdy. Średnie prędkości na linii na przestrzeni lat wyglądały następująco: w 1933 roku: 60 km/h, w 1935 roku: 35 km/h, w 1965 roku: 45 km/h, w 1980 roku: 45 km/h, w 1992 roku: 20 km/h.
W końcowym okresie funkcjonowania linii, na stacjach Psary Śląskie i Woźniki Śląskie nie było sygnalizacji przytorowej. Na linii nie istniała blokada liniowa a ruch odbywał się bez zapowiadania pociągów. Na całej linii mógł znajdować się tylko jeden pociąg. Ruch był prowadzony na zasadzie wyjazdu ze Strzebinia i powrotu do Strzebinia. Przed wyjazdem pociągu ze stacji Strzebiń, kierownik wyprawianego pociągu pobierał od dyżurnego ruchu klucze od zwrotnic, które zwracał po powrocie. W wyjątkowych przypadkach, gdy zachodziła konieczność wyprawienia innego pojazdu po wyjeździe pociągu na linię, można było to zrobić dopiero po telefonicznym zgłoszeniu dyżurnemu ruchu stacji Strzebiń wjazdu pociągu z sygnałami końcowymi na stację Woźniki Śląskie. Pośród wielu przejazdów kat. D na linii, znajdował się jeden przejazd kat. A, który był zlokalizowany na szlaku Strzebiń – Psary Śląskie w km 5,531. Obsługa przejazdu została zawieszona jeszcze przed zamknięciem linii, dlatego w obrębie przejazdu obowiązywało ograniczenie prędkości do 15 km/h czołem pociągu.
Początek lat 90 ubiegłego wieku to czas zamykania wielu linii kolejowych w Polsce. Nie inaczej było w przypadku linii 197. Ruch na linii zawieszono z końcem 1993 roku. Ostatnim dniem kursowania pociągów był 31 grudnia 1993 roku (niektóre źródła podają 25 września 1993 roku a następnie KKA). Od 1 stycznia 1994 roku na linię nie wyjechały już pociągi osobowe. Stacje Psary Śląskie i Woźniki Śląskie zamknięto 24 stycznia 1994 roku. Po tym czasie odbywały się okresowe inspekcje linii jak np. w 1997 roku. Linia została rozebrana w 2006 roku. Do dzisiaj można w terenie znaleźć pozostałości po tej linii – zabudowania stacyjne i perony, betonowe podkłady porzucone w rowach a w niektórych miejscach wciąż w miejscu przebiegu toru, płyty przejazdowe, słupki hektometrowe, przekładki szynowe itd.
Opis na podstawie:
1) http://old.timer.pl/kolej/index.html
2) https://www.bazakolejowa.pl/index.php?dzial=linie&id=459&okno=przebieg
3) https://forum.modelarstwo.info/threads/linia-kolejowa-nr-197-strzebi%C5%84-wo%C5%BAniki-%C5%9Al%C4%85skie.51940/
Sceneria
Odwzorowaniem w ramach projektu są objęte następujące linie:
- linia 131 od km 52,600 do km 55,900 (w zakresie stacji Strzebiń)
- linia 197 od km 0,000 do km 13,572 (cała linia)
Poglądową mapkę scenerii można zobaczyć tu: klik (mapa).
Torowisko, sieć trakcyjna oraz sygnalizacja zostały odwzorowane za pomocą Rainsted na podstawie archiwalnych ortofotomap oraz planów schematycznych posterunków. Teren został przygotowany na podstawie danych NMT-1. Profile pionowe linii 131 i 197 zostały opracowane i skorygowane na podstawie danych z wygenerowanego terenu (klik: profil linii 131, klik: profil linii 197). Urządzenia srk na stacji Strzebiń zostały odwzorowane na podstawie historycznych zdjęć urządzeń zewnętrznych oraz planu świetlnego i aparatu blokowego w nastawni dysponującej „Stb”. Wszystkie perony są modelami dedykowanymi. Modele peronów uwzględniają profil pionowy linii a także jego załomy. Sceneria posiada 15 odwzorowanych (i odrutowanych) linii energetycznych ze słupami w rzeczywistej ich lokalizacji.
Na potrzeby projektu powstało 19 modeli dedykowanych (nie uwzględniając peronów), które postaram się pokrótce przedstawić w kolejnych postach.
W pierwszej kolejności została skompletowana stacja Strzebiń. Jest to stacja na linii 131, od której odgałęziała się linia 197. Stacja posiadała 5 torów głównych (z czego 4 przyperonowe), jeden boczny i jeden wyciągowy. Przy torze bocznym zlokalizowany był magazyn z rampą. Na stacji istniały 3 perony z czego jeden (przy dworcu) był dedykowany do obsługi pociągów do/z Woźnik Śląskich (tzw. peron „woźnicki”). Na stacji funkcjonowały dwie nastawnie: dysponująca „Stb” zlokalizowana w przybudówce budynku dworca oraz wykonawcza „Stb1” zlokalizowana na głowicy od strony Boronowa/Woźnik. Obie nastawnie były wyposażone w mechaniczne urządzenia srk z sygnalizacją świetlną.
I jeszcze garść screenów ze stacji Strzebiń i okolic:
STB1 – widok na perony w kierunku Kalet, po lewej stronie peron „woźnicki” i dworzec z nastawnią dysponującą „Stb”, po prawej stronie tory linii 131
STB2 – widok na perony i dworzec od strony kładki w kierunku Boronowa
STB3 – widok ogólny na wieś, po prawej kościół Świętego Krzyża w Strzebiniu, nieco dalej szkoła podstawowa a wprawne oko wypatrzy nawet dworzec i linię kolejową
STB4 – widok na północną głowicę stacji w stronę Boronowa i Woźnik, do Boronowa (linia 131) prosto, tor do Woźnik odgałęzia się w prawo, w oddali nastawnia wykonawcza „Stb1”
STB5 – widok w kierunku południowym na odgałęzienie linii do Woźnik (na lewo)
STB6 – widok na linię do Woźnik tuż za stacją Strzebiń, w prawym dolnym rogu semafor wjazdowy do Strzebinia a w oddali po prawej góra Grójec (365 m n.p.m.), która obecnie jest rezerwatem przyrody
44 Polubienia
+5